سهم اندک تبلیغات شهری در تدوین چشم‌انداز زیباسازی شهری
تبلیغــات محیطــی بــه عنــوان یکــی از زیرمجموعه هــای طراحــی گرافیــک در اطلاع رســانی، تبلیــغ، ارتقـاء فرهنـگ جامعـه و زیباسـازی در محیـط عمومـی و در نتیجـه ایجـاد امنیـت و آرامش شـهروندان نقـش بسـزایی ایفـا میکنـد. بدیهـی اسـت سـاماندهی تبلیغـات شـهری مانـع ایجـاد نا آرامی هـای بصـری و روانـی و نازیبایی هـا در محیـط شـهری و اماکـن عمومـی میگـردد؛ رعایـت اصـول و ضوابـط در طراحــی اینگونــه از تبلیغــات،به‌كارگیــری صحیــح عناصــر بصــری، اســتفاده از مــواد و مصالــح متناســب و جانمایــی مناســب و .. در کنــار طراحــی شــهری و معمــاری، محیطــی زیبــا و آرام بــرای مخاطبیــن و شــهروندان به وجــود مــی آورد و حــس امنیــت را در آنــان تقویــت میکنــد.
تبلیغـات محیطـی در کشـور ماننـد بسـیاری از حوزه هـای دیگـر دارای ظرفیتهـا و نقـاط قـوت و ضعفـی اسـت کـه پرداختـن بـه آنهـا میتوانـد دیدگاهـی جامـع نسـبت بـه شـرایط حاکـم بـر ایـن عرصـه ارائـه کنـد. بدیهـی اسـت پرداختـن بـه نقـاط مثبـت، رفـع نقـاط ضعـف و ریشـه یابی مسـائل ایـن حـوزه، مـا را در بهبـود عملکـرد تبلیغاتـی یـاری خواهـد رسـاند.
تبلیغــات شــهری بــه لحــاظ جــذب مخاطــب، زیبایــی، ایجــاد تنــوع در محیــط، عــدم آلایندگــی، هزینــه های بســیار پاییــن در مقایســه بــا تلویزیــون و رســانه های تصویــری دیگــر داشــته و یکــی از بهتریــن روشهــای تبلیغاتــی در دنیــا بــه شــمار مــیرود. تبلیغــات محیطــی طیــف گســتردهای از جملــه تبلیغــات متـرو، بیلبوردهـا، فرودگاههـا، ایســتگاهها و … را شـامل می شـود و حــوزه بســیار گســترده ای اســت کــه می توانــد مــورد اســتفاده قــرار گیــرد.بخشــی از مــا در حــوزه تبلیغــات محیطــی ابزارهــای متعــدد و متنوعــی داریــم کــه در ایــران صرفــا آنهــا را به صــورت متــداول اســتفاده می کنیم،کــه رایج تریــن آن بیلبوردهــا هســتند. اســتقبالی کـه از بیلبوردهـا و تابلوهـای محیطـی در سـطح شـهرها شـده اسـت، نشـان دهنده توجهـی اسـت کــه آرام آرام در ایــن حــوزه در حــال شــکل گیری اســت. البتــه همچنــان ظرفیت هــای بســیاری در ایـن نـوع از تبلیغـات مـورد توجـه قـرار نگرفتـه اسـت. منظـور از ظرفیتهـای رهـا شـدة اقتصـادی تبلیغــات، تبلیغاتــی اســت کــه میتــوان در فضاهایــی بــه جــز بیلبوردهــا انجــام داد، فضاهایــی ماننــد فضاهــای ورزشــی و ورزشــگاهها، اماکــن عمومــی، فروشــگاهها و … همچنیــن از نقطه نظــر ظرفیت هــای فرهنگــی، ایــن نــوع تبلیغــات میتواننــد نقــش مهــم و بســزایی در تغییــر فضــای شـهرها و ایجـاد نشـاط شـهری ایفـا كننـد. در یــک جمع بنــدی کلــی ظرفیت هــای رهــا شــده از دو منظــر یعنــی انــواع رســانه ها و دولت هــا قابــل بررســی اســت. دولت هــا در حــوزه قانونگــذاری، نظــارت و اجــرا میتواننــد مؤثــر باشــند و رســانه های محیطــی می تواننــد از امکانــات و فضاهــای در اختیــار خویــش بــرای اســتفاده حدا کثــری از ایــن ظرفیتهــا اســتفاده کننــد.
کیفیــت زندگــی انســان بــه انــواع پیام‌هایی کــه از محیــط دریافــت می‌کند، وابســته اســت. ایــن پیام‌ها، تأثیــرات متفاوتــی بــر ذهــن انســان دارنــد؛ گاهــی باعــث امنیــت و آرامــش ذهــن انســان می‌شود و گاهــی ایجــاد ســردرگمی و نا آرامــی می‌کنند. طراحــی تبلیغــات محیطــی درصورتی‌که به‌درستی انجـام شـود، می‌تواند کمـک شـایانی در بهبـود تأثیـر پیام‌های محیـط داشـته باشـد.بــرای خلــق طرح‌های کاربــردی و زیبــا، علاوه بــر اینكــه اصــول و کیفیت‌های بصــری و زیبایی‌شناسی بایــد در نظر گرفتــه شــود، اطلاعاتــی جامــع، در ارتبــاط بــا موضــوع ذكــر گــردد تــا انتقــال پیــام در بهتریــن شــکل آن صــورت گیــرد. در طراحـی تبلیغـات محیطـی، طـراح می‌تواند احسـاس امنیـت، آرامـش، شـادی، اعتمـاد، دقـت و برعکـس احسـاس ناامنـی، افسـردگی، تـرس و بی‌اعتمادی و … را در مخاطـب برانگیـزد و همـه این‌ها بـه نـوع به‌کارگیری عناصـر بصـری در طرح‌ها مربـوط می‌شود.رنـگ، فـرم، نوشـتار، محـل نصـب، انـدازه و ابعـاد، زاویـه دیـد و بسـیاری عوامـل دیگـر و هماهنگـی آن‌ها بـا یکدیگـر، تأثیـری مسـتقیم در انتقـال پیـام دارد. باورپذیـری اجتمـاع نسـبت بـه اهمیـت تبلیغــات محیطــی و گرافیــک محیطــی و تأثیــرات آن، رشــد فکــری مدیــران فرهنگــی و هنــری، سیاست‌گذاری‌های کلان اجتماعــی و عــزم عمومــی نســبت بــه زیباســازی جوامــع شــهری از مهم‌ترین عوامــل رشــد کمــی و کیفی عرصــه آن به‌حساب می‌آیند.
محسن سراجی – مدیر مسئول رسانه خبری تحلیلی هنر مشهد
برگرفته از کتاب ” شیوه های بیان در زیباسازی شهری ” تالیف محسن سراجی – انتشارات سخن گستر
