مرمت پرچالش «دلشدگان» و «کاغذ بی‌خط»
فیلمخانه ملی ایران همزمان با برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر، دو اثر شاخص سینمای ایران، «دلشدگان» به کارگردانی زنده‌یاد علی حاتمی و «کاغذ بی‌خط» ساخته زنده‌یاد ناصر تقوایی را پس از مرمت و بازسازی دیجیتال برای نخستین بار روی پرده بزرگ به نمایش می‌گذارد.
جشنواره جهانی فیلم فجر همانند برخی رویدادهای مهم سینمایی دنیا یک بخش ویژه دارد که به نمایش فیلم‌های کلاسیک مرمت شده اختصاص پیدا می‌کند.
در دوره‌های گذشته جشنواره، در این بخش فیلم‌هایی همچون «خانه خدا» ساخته جلال مقدم، «یک اتفاق ساده» ساخته سهراب شهیدثالث، «باد صبا» از آلبرت لاموریس، «گاو» ساخته داریوش مهرجویی، «ناخدا خورشید» و اربعین» به کارگردانی ناصر تقوایی، «یا ضامن آهو» ساخته پرویز کیمیاوی، «امیرکبیر» از علی حاتمی، «بازمانده» به کارگردانی مرحوم سیف‌الله داد، «دیده‌بان» ابراهیم حاتمی‌کیا، «دونده» امیر نادری، «طلسم»به کارگردانی داریوش فرهنگ، «جاده‌های سرد» به کارگردانی مسعود جعفری‌جوزانی و «پرده آخر» به کارگردانی واروژ کریم مسیحی نمایش داده شده بود.
امسال پس از مدتی وقفه باز هم فیلم‌هایی کلاسیکی در جدول نمایش جشنواره گنجانده شدند که دو فیلم ویژه این جدول «دلشدگان» و «کاغذ بی‌خط» هستند؛ فیلم‌هایی که مرمت آن‌ها در شرایط متفاوت‌تری به سرانجام رسیده است.
در این مورد باید یادآوری کرد، روند مرمت آثار سینمایی از حساس‌ترین و تخصصی‌ترین فعالیت‌های فیلمخانه ملی ایران است؛ فرآیندی که با جست‌وجوی دقیق بهترین نسخه‌های موجود آغاز می‌شود و پس از ارزیابی، اسکن و استخراج باکیفیت‌ترین تصاویر ادامه می‌یابد تا نسخه‌ای وفادار به هویت هنری و تاریخی اثر حاصل شود. در مسیر احیای میراث تصویری کشور، رعایت اصول حرفه‌ای و اخلاقی – به‌ویژه حفظ مقصود سازندگان – از مهم‌ترین اولویت‌ها به‌شمار می‌رود.
براساس پیگیری‌های خبرنگار ایسنا، فیلم سینمایی «کاغذ بی‌خط» ساخته زنده یاد ناصر تقوایی همواره در فهرست اولویت‌های مرمت قرار داشته، اما در دسترس نبودن نگاتیو فیلم، روند کار را تا سال گذشته دشوار کرده بود. سرانجام نگاتیو این فیلم چند ماه پیش در اختیار فیلمخانه قرار گرفت و بلافاصله عملیات مرمت بدون هیچ‌گونه تأخیری آغاز شد؛ یعنی زمانی که ناصر تقوایی همچنان در قید حیات بود ولی افسوس که این فیلمساز بزرگ فرصت تماشای نسخۀ مرمت‌شدۀ اثر خود را پیدا نکرد.
مرمت فیلم «دلشدگان» زنده‌یاد علی حاتمی نیز مسیری طولانی را پشت سر گذاشت. از آنجا که موضوع اصلی این فیلم دربارۀ نخستین تجربه‌های ضبط صداست، مرمت آن هم شرایط ویژه‌ای داشت و درواقع مرمت صدا و احیای این بخش از اثر، بخش مهمی از چالش‌های پروژه بود. البته فرآیند مرمت «دلشدگان سال‌ها پیش آغاز شده بود، اما به‌دلیل نبود نوار کامل و اصلی صدای فیلم مدت‌ها متوقف مانده بود.
نسخه‌های تازه‌مرمت‌شده این دو فیلم اکنون در شرایطی روی پرده جشنواره جهانی فجر رفته و می‌رود که مراحل دشوار و پرزحمت مرمت برای تماشاگران ناپیداست و تنها حاصل کار، یعنی تماشای دو اثر ارزشمند، با کیفیتی درخور در ذهن مخاطبان باقی می‌ماند. علاقه‌مندان سینما پیش از این تنها به نسخه‌هایی با کیفیت پایین دسترسی داشتند، اما اکنون می‌توانند «دلشدگان» و «کاغذ بی‌خط» را در کنار دیگر آثار مرمت‌شده فیلمخانه ملی ایران ببینند و از تماشای آن لذت ببرند.
منبع : ایسنا
