چند نکته درباره سریال «تانکخورها»
پخش سریال «جان برادر» با عنوان «تانکخورها» از نیمه مهرماه در شبکه سه آغاز شده است. این مجموعه تلویزیونی به کارگردانی پرویز شیخ طادی و نویسندگی صادق رمضانیمقدم، مخاطب را به روزهای دفاع مقدس میبرد و سعی دارد نگاهی نوآورانه به این دوران داشته باشد. روابط میان رزمندگان در این اثر با نگاهی متفاوت و برگرفته از داستانهای واقعی رزمندگان گمنام به تصویر کشیده شده است.
داستان این مجموعه که براساس تاریخ شفاهی رزمندگان دفاع مقدس شکل گرفته، روایت مردی به نام هاشم ملکی (با بازی آرش مجیدی) را در سالهای ابتدایی دهه ۱۳۶۰ دنبال میکند. او به همراه برادرش حامد (با بازی هادی دیباجی) و دوستش محسن (با بازی سروش جمشیدی) در یک تعمیرگاه در مشهد به تولید و تعمیر قطعات خودرو مشغول است.
آرش مجیدی، که در «تانکخورها» در نقش هاشم ملکی، مردی جوان و معتمد، ظاهر شده، توانسته است به عنوان یکی از نقاط قوت سریال، توجهها را به خود جلب کند.
با اعزام حامد به جبهه و آگاهی او از برخی مشکلات، هاشم و محسن تصمیم میگیرند با ابتکارات خود در کارگاه، قطعاتی برای خودروها در زمان جنگ تولید کنند؛ در حالی که برخی سودجویان آنها را احتکار میکنند. این اقدام دو برادر، دشمنی محتکرین را برمیانگیزد و منجر به بروز وقایعی درامگونه و در عین حال طنزآلود میشود.
این سریال در حالوهوای اوایل جنگ ایران و عراق ساخته شده و تمرکز اصلی آن بر زندگی هاشم، تعمیرکار ماشینی با قدرت و اعتبار، است که هرگز زیر بار حرف زور نمیرود.
در این سریال، احمد نجفی به عنوان عزیز آقا، با خانواده هاشم وصلت میکند و همزمان در سریال «هشت پا» نیز نقشآفرینی میکند. ثریا قاسمی در نقش مادر هاشم و علیرضا استادی در نقش فرمانده مقر، حاجیپور، به ایفای نقش میپردازند و هر یک نقشهای متفاوتی را به نمایش میگذارند.
فیلمنامه این اثر، به قلم محمدصادق رمضانیمقدم، با معرفی قهرمانی سرسخت و بیپروا آغاز میشود. هاشم مردی است که زندگی مادر، خواهر و مادربزرگش را میچرخاند و در برابر بینظمیهای ناشی از جنگ ایستادگی میکند. او در برابر پیشنهاداتی که به هدف احتکار و افزایش قیمت قطعات مطرح میشود، مقاومت میکند و این مسأله به چالشهای اصلی داستان منجر میشود.
در این سریال، انتخاب بازیگران، لوکیشنها و قاببندیها همگی قابلقبول است و کارگردان به خوبی مختصات زندگی در دهه ۶۰ را روایت کرده است. با وجود اینکه فضای سریال ممکن است قدیمی یا تکراری به نظر برسد، کارگردان به دنبال روایتی تازه است و در این آغازین قسمت، تا حدی موفق به ایجاد چنین فضایی شده است.
آرش مجیدی با موهایی فرفری و سبیلی پرپشت، در قالب مردی غیرتمند و معتمد به میدان آمده و به خوبی خود را در این نقش پیدا کرده است. همراهی او با سروش جمشیدی، که پس از «دورهمی» بهعنوان یک شخصیت شیرین و متفاوت در این سریال ظاهر شده، بامزه و جذاب است. ثریا قاسمی نیز در نقش مادر مهربان و دلسوز هاشم به خوبی عمل کرده و وزن قابل توجهی به سریال بخشیده است.
محمدی، تهیهکننده این سریال که سابقه تهیهکنندگی آثاری همچون «خانه به دوش»، «بزنگاه»، «نرگس»، «متهم گریخت»، «زن بابا» و «دردسرهای عظیم» را در کارنامه دارد، این مجموعه را مولتیژانر و ترکیبی از چند ژانر میداند که نقطه اتصال آن، ابتکار و ابداع رزمندگان در میدان نبرد است. او بر این باور است که هر چند رگههایی از طنز در این سریال وجود دارد، اما نمیتوان آن را یک مجموعه کمدی دانست.
با وجود برخی گمانهزنیها مبنی بر اینکه «تانکخورها» ماجرای گردان ۷۷ خراسان را روایت میکند، محمدی این ادعا را رد کرده و تأکید کرده است که هرچند داستان واقعی است، اما شخصیتها و وقایع آن نه درباره شخص خاصی است و نه مختص به گردان یا گروههای ویژهای. پرویز شیخ طادی، کارگردان «تانکخورها»، پیش از این دو مجموعه «بانوی سردار» و «آتش در نیستان» را ساخته و «تانکخورها» سومین اثر او در تلویزیون به شمار میرود.
در نهایت، میتوان گفت که «تانکخورها» نه یک زندگینامه، نه یک فیلم تاریخی و نه یک وقایعنگاری، بلکه یک درام است که از عنصر تخیل نیز بهره میگیرد.